Phác đồ điều trị HIV hiện nay ở Việt Nam: Cập nhật mới nhất theo Bộ Y tế

1. Tại sao cần tuân thủ phác đồ điều trị HIV?

HIV là một bệnh mãn tính, chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu điều trị đúng phác đồ. Việc điều trị theo phác đồ giúp:

• Ức chế sự nhân lên của virus HIV

• Phục hồi và bảo vệ hệ miễn dịch

• Giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội

• Ngăn ngừa tiến triển sang giai đoạn AIDS

• Giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác

👉 Vì vậy, tuân thủ phác đồ điều trị HIV theo đúng hướng dẫn của Bộ Y tế là điều kiện tiên quyết để sống khỏe mạnh, ổn định, lâu dài.

2. Nguyên tắc xây dựng phác đồ điều trị HIV

Bộ Y tế Việt Nam cập nhật phác đồ điều trị HIV định kỳ dựa trên các khuyến cáo quốc tế (WHO, CDC…). Những nguyên tắc chính gồm:

• Phối hợp ít nhất 3 loại thuốc ARV trở lên để tăng hiệu quả và tránh kháng thuốc

• Ưu tiên phác đồ có ít tác dụng phụ, dễ sử dụng, thuận tiện uống 1 lần/ngày

• Điều trị suốt đời, không tự ý ngưng thuốc dù đã đạt tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện

• Theo dõi tải lượng HIV-RNA và số lượng tế bào CD4 định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị

3. Phác đồ điều trị HIV bậc 1 (phác đồ khởi đầu)

Phác đồ bậc 1 là lựa chọn đầu tiên cho người mới được chẩn đoán nhiễm HIV và chưa từng điều trị ARV.

✅ Phác đồ ưu tiên hiện nay:

TDF + 3TC + DTG

• TDF (Tenofovir disoproxil fumarate)

• 3TC (Lamivudine)

• DTG (Dolutegravir)

Đây là phác đồ 3 trong 1, uống 1 viên/ngày, được Bộ Y tế khuyến cáo từ năm 2020 vì hiệu quả cao, ít tác dụng phụ, an toàn cho mọi nhóm đối tượng.

✅ Phác đồ thay thế trong một số trường hợp:

• TDF + 3TC + EFV (nếu không có DTG hoặc chống chỉ định)

• AZT + 3TC + EFV/NVP (trong trường hợp chống chỉ định TDF)

4. Phác đồ điều trị HIV bậc 2

Dùng khi phác đồ bậc 1 thất bại (tải lượng HIV vẫn cao sau 6 tháng điều trị đúng) hoặc có biểu hiện kháng thuốc.

✅ Phác đồ phổ biến:

AZT + 3TC + LPV/r

• AZT (Zidovudine)

• 3TC (Lamivudine)

• LPV/r (Lopinavir/ritonavir)

Hoặc:
TDF + 3TC + ATV/r

• ATV/r (Atazanavir/ritonavir)

👉 Các phác đồ bậc 2 cần theo dõi kỹ hơn về tác dụng phụ và đáp ứng thuốc, thường do bác sĩ chuyên khoa chỉ định.

5. Phác đồ đặc biệt dành cho phụ nữ mang thai, trẻ em và người đồng nhiễm

✅ Phụ nữ mang thai:

• Ưu tiên dùng TDF + 3TC + DTG ngay khi biết có thai, để phòng lây nhiễm từ mẹ sang con.

• Nếu phát hiện HIV trong lúc sinh hoặc sau sinh, cần phác đồ khẩn cấp và điều trị em bé dự phòng.

✅ Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ:

• Dùng phác đồ riêng, thường có thuốc dạng siro/liquid hoặc viên phù hợp theo cân nặng.

✅ Người đồng nhiễm HIV – Viêm gan B/C hoặc Lao:

• Phối hợp điều trị HIV và các bệnh đồng nhiễm cùng lúc, ưu tiên thuốc không gây độc cho gan.

6. Theo dõi trong quá trình điều trị HIV

Sau khi bắt đầu điều trị, người bệnh cần:

• Uống thuốc đúng giờ, đều đặn mỗi ngày

• Xét nghiệm tải lượng HIV (HIV-RNA) định kỳ 6 tháng/lần

• Xét nghiệm CD4 để theo dõi sức đề kháng

• Tái khám định kỳ theo chỉ định bác sĩ

• Báo ngay khi có tác dụng phụ hoặc dấu hiệu bất thường

7. Kết luận

Phác đồ điều trị HIV tại Việt Nam hiện nay đã tiếp cận các hướng dẫn quốc tế mới nhất, đặc biệt là sử dụng DTG – thuốc thế hệ mới, hiệu quả cao và an toàn. Người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh nếu phát hiện sớm và điều trị ARV đúng phác đồ.

Phòng khám Galant Hà Nội luôn đồng hành cùng bạn trong hành trình điều trị, hỗ trợ tối đa từ xét nghiệm đến điều trị trọn đời.