Hiệu quả phòng ngừa HIV của PrEP như thế nào?

Trong những năm gần đây, PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) – hay còn gọi là thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV – đã trở thành bước đột phá trong phòng ngừa HIV toàn cầu. Đây là một phương pháp được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị sử dụng cho những người có nguy cơ cao nhiễm HIV, giúp hiệu quả phòng ngừa HIV của PrEP giảm đến hơn 99% nguy cơ lây nhiễm qua đường tình dục nếu dùng đúng cách.

Nội dung

Hãy cùng Phòng khám Galant tìm hiểu chi tiết về hiệu quả phòng ngừa HIV của PrEP và những yếu tố giúp PrEP phát huy tác dụng tối đa nhé!

1. PrEP hoạt động như thế nào?

PrEP là sự kết hợp của hai hoạt chất Tenofovir và Emtricitabine, có tác dụng ngăn chặn virus HIV xâm nhập và nhân lên trong cơ thể. Khi bạn dùng thuốc đều đặn, nồng độ thuốc trong máu và mô sinh dục luôn duy trì ở mức đủ cao để ngăn virus HIV hình thành “ổ” nhiễm đầu tiên.

Nói cách khác, nếu bạn phơi nhiễm HIV (qua quan hệ không bảo vệ hay tiếp xúc máu), thuốc PrEP tạo ra một “lá chắn” sinh học khiến virus không thể tấn công vào tế bào miễn dịch.

2. Hiệu quả phòng ngừa HIV của PrEP

Các nghiên cứu lớn trên toàn cầu cho thấy:

Nếu dùng đúng liều mỗi ngày, PrEP giúp giảm hơn 99% nguy cơ lây HIV qua đường tình dục (kể cả quan hệ đồng tính nam hay khác giới).
Giảm khoảng 74% nguy cơ lây nhiễm qua đường tiêm chích ma túy.
Hiệu quả của PrEP đạt mức tối đa sau:
- 7 ngày sử dụng liên tục với nam giới quan hệ đồng giới (MSM).
- 20 ngày sử dụng liên tục với nữ giới (vì nồng độ thuốc trong mô âm đạo cần thời gian tích lũy lâu hơn).

Tuy nhiên, hiệu quả này chỉ đạt được khi dùng thuốc đều đặn, đúng giờ, không quên liều và không ngưng giữa chừng.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của PrEP

Tuân thủ quy trình uống thuốc đảm bảo hiệu quả phòng ngừa HIV của PrEP

Hiệu quả của PrEP có thể giảm nếu:

Quên uống thuốc thường xuyên → Nồng độ thuốc trong máu giảm, làm tăng nguy cơ lây nhiễm.
Không xét nghiệm HIV định kỳ → Nếu vô tình nhiễm HIV trong lúc đang dùng PrEP, virus có thể kháng thuốc.
Không kết hợp với các biện pháp bảo vệ khác → Như bao cao su, vì PrEP không phòng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục khác như giang mai, lậu, sùi mào gà, v.v.

4. So sánh hiệu quả giữa PrEP hàng ngày và PrEP theo tình huống

PrEP hàng ngày:

Hiệu quả dự phòng HIV của PrEP hàng ngày

Uống thuốc mỗi ngày, phù hợp với người có hoạt động tình dục thường xuyên hoặc không dự đoán trước.
→ Hiệu quả cao và ổn định, bảo vệ liên tục.
PrEP theo sự kiện (2-1-1):

Hiệu quả dự phòng HIV của PrEP tình huống

Uống 2 viên trước quan hệ 2–24h, 1 viên sau 24h và 1 viên sau 48h.
→ Phù hợp cho nam giới có quan hệ đồng giới không thường xuyên, nhưng cần tuân thủ nghiêm ngặt thời gian uống thuốc để đảm bảo hiệu quả.

5. PrEP – Một phần của chiến lược “phòng ngừa kết hợp”

Sử dụng bao cao su trong mọi hình thức quan hệ

PrEP không phải là “vũ khí duy nhất” mà nên được xem là một phần trong chiến lược bảo vệ toàn diện, gồm:

Sử dụng bao cao su đúng cách mỗi lần quan hệ.
Xét nghiệm HIV và STDs định kỳ (3–6 tháng/lần).
Không dùng chung kim tiêm hoặc vật dụng cá nhân có dính máu.
Giữ mối quan hệ tình dục an toàn, trung thực về tình trạng sức khỏe.

6. Thực tế tại Việt Nam, PrEP giúp gì cho cộng đồng?

Thuốc PrEP đã góp phần quan trọng trong kiểm soát HIV

Từ khi được triển khai chính thức năm 2017, PrEP đã giúp hàng chục nghìn người trong cộng đồng MSM, phụ nữ chuyển giới, và cặp đôi dị nhiễm (một người có HIV, một người không) giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm.

Tại Phòng khám Galant, khách hàng sử dụng PrEP được:

Khám và xét nghiệm sàng lọc miễn phí định kỳ.
Tư vấn cá nhân hóa về lựa chọn phác đồ và thời gian dùng phù hợp.
Theo dõi sát sao tác dụng phụ và hiệu quả điều trị.

7. Kết luận: PrEP – “Lá chắn vàng” trong phòng ngừa HIV

PrEP là một trong những biện pháp phòng ngừa HIV hiệu quả nhất hiện nay, được chứng minh bằng hàng trăm nghiên cứu lâm sàng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, để PrEP phát huy tối đa công dụng, bạn cần: