1. HIV lây truyền qua quan hệ tình dục như thế nào?

HIV (Human Immunodeficiency Virus) là virus tấn công vào hệ miễn dịch, cụ thể là các tế bào CD4 – “chiến binh” giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
Virus này có thể lây truyền khi máu, tinh dịch, dịch âm đạo hoặc dịch hậu môn của người nhiễm HIV tiếp xúc với niêm mạc hoặc vết thương hở của người khác.
Vì vậy, quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su là nguyên nhân chính gây lây nhiễm HIV trên toàn cầu – chiếm đến hơn 90% các ca nhiễm mới ở Việt Nam.
2. Tỷ lệ lây nhiễm HIV theo từng hình thức quan hệ

Không phải tất cả các hình thức quan hệ đều có nguy cơ lây HIV giống nhau.
Dưới đây là ước tính tỷ lệ lây nhiễm trung bình khi quan hệ với người có HIV mà không bảo vệ, dựa trên dữ liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và CDC Hoa Kỳ:
| Hình thức quan hệ | Tỷ lệ lây nhiễm trung bình (nếu không bảo vệ) |
|---|---|
| Quan hệ hậu môn (thụ động) | 1,4 – 1,7% (tức 1/70 đến 1/90 lần) |
| Quan hệ hậu môn (chủ động) | 0,06% (1/1.700 lần) |
| Quan hệ âm đạo (nam → nữ) | 0,08% (1/1.250 lần) |
| Quan hệ âm đạo (nữ → nam) | 0,04% (1/2.500 lần) |
| Quan hệ bằng miệng (oral sex) | <0,01% (rất thấp, nhưng không bằng 0) |
⚠️ Lưu ý: Các con số trên chỉ mang tính ước lượng. Trong thực tế, nguy cơ lây nhiễm có thể cao hơn nhiều nếu người nhiễm HIV đang trong giai đoạn cấp tính (virus hoạt động mạnh) hoặc người nhận có tổn thương niêm mạc.
3. Các yếu tố làm tăng nguy cơ lây HIV khi quan hệ không bảo vệ

Không chỉ phụ thuộc vào hình thức quan hệ, nguy cơ lây nhiễm HIV còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác:
3.1. Tải lượng virus của người nhiễm HIV
-
Nếu người nhiễm chưa điều trị ARV, tải lượng virus trong máu và dịch sinh dục rất cao, khiến nguy cơ lây nhiễm tăng gấp nhiều lần.
-
Ngược lại, nếu người nhiễm điều trị ARV đều đặn và tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện (U=U), không có nguy cơ lây truyền qua đường tình dục.
3.2. Có bệnh lây qua đường tình dục (STDs)
-
Viêm loét sinh dục, giang mai, lậu, herpes… làm tổn thương niêm mạc, giúp virus HIV dễ xâm nhập hơn.
-
Nguy cơ có thể tăng 2–5 lần nếu có bệnh kèm theo.
3.3. Hành vi quan hệ
-
Quan hệ thô bạo, kéo dài, không đủ chất bôi trơn → dễ trầy xước niêm mạc.
-
Quan hệ qua đường hậu môn có nguy cơ cao nhất vì niêm mạc hậu môn mỏng và dễ rách.
3.4. Không sử dụng biện pháp dự phòng
-
Không dùng bao cao su, không dùng PrEP hoặc PEP sau quan hệ làm nguy cơ lây nhiễm tăng mạnh.
4. Nguy cơ lây HIV qua từng hành vi cụ thể
| Tình huống | Mức nguy cơ | Ghi chú |
|---|---|---|
| Quan hệ hậu môn không bao cao su | Rất cao | Nguy cơ lây truyền cao nhất |
| Quan hệ âm đạo không bao cao su | Trung bình | Phổ biến nhất tại Việt Nam |
| Quan hệ bằng miệng (oral sex) | Thấp | Nhưng vẫn có nguy cơ nếu có vết loét hoặc chảy máu nướu |
| Dùng chung đồ chơi tình dục | Trung bình | Nếu không rửa sạch hoặc bọc bao cao su |
| Quan hệ khi người nhiễm có tải lượng virus cao | Rất cao | Thường trong giai đoạn cấp tính |
| Quan hệ khi người nhiễm đã điều trị ARV tốt (U=U) | Gần như bằng 0 | Không lây qua đường tình dục |
5. Làm gì nếu đã quan hệ không bảo vệ với người nghi nhiễm HIV?

Nếu bạn nghi ngờ phơi nhiễm HIV trong vòng 72 giờ, hãy đến ngay cơ sở y tế hoặc Phòng khám Galant để được tư vấn và dùng thuốc PEP (dự phòng sau phơi nhiễm).
PEP là gì?
PEP (Post-Exposure Prophylaxis) là thuốc kháng virus HIV được dùng trong vòng 72 giờ sau khi có nguy cơ.
Hiệu quả giảm nguy cơ nhiễm HIV đến 80–90% nếu dùng đúng thời gian và đủ liều.
6. Phòng tránh HIV khi quan hệ tình dục

Để bảo vệ bản thân và người bạn đời, hãy thực hiện các biện pháp sau:
✔ Sử dụng bao cao su đúng cách
-
Dùng ngay từ đầu đến cuối cuộc quan hệ.
-
Không tái sử dụng bao.
-
Bảo quản nơi khô mát, tránh ánh nắng.
✔ Dùng PrEP – Dự phòng trước phơi nhiễm
-
Là thuốc uống hàng ngày giúp phòng HIV lên đến 99% khi quan hệ tình dục.
-
Thích hợp cho người có nguy cơ cao: MSM (quan hệ đồng giới nam), người có nhiều bạn tình, bạn tình nhiễm HIV, v.v.
✔ Xét nghiệm HIV định kỳ
-
Ít nhất 6 tháng/lần hoặc sau mỗi hành vi nguy cơ.
-
Việc xét nghiệm giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bảo vệ cả bạn lẫn cộng đồng.
✔ Điều trị ARV sớm nếu dương tính
-
Người nhiễm HIV điều trị tốt có thể đạt tải lượng virus không phát hiện được (U=U), không lây qua tình dục, sống khỏe mạnh và sinh hoạt bình thường.
7. Dịch vụ xét nghiệm và dự phòng HIV tại Phòng khám Galant

Phòng khám Galant – đơn vị chuyên khoa hàng đầu tại Hà Nội trong lĩnh vực xét nghiệm, điều trị và dự phòng HIV:
Dịch vụ nổi bật:
-
Xét nghiệm HIV nhanh – kết quả trong 20 phút.
-
Cung cấp thuốc PrEP, PEP, ARV chính hãng, an toàn.
-
Tư vấn bảo mật, thân thiện, không kỳ thị.
-
Đồng hành lâu dài trong chăm sóc sức khỏe tình dục.
Galant – Nơi bạn được thấu hiểu, tôn trọng và bảo vệ.
8. Kết luận tỷ lệ lây HIV
Tỷ lệ lây nhiễm HIV khi quan hệ không bảo vệ phụ thuộc vào hình thức quan hệ, tình trạng sức khỏe và tải lượng virus của người nhiễm.
Mặc dù nguy cơ không phải lúc nào cũng cao, nhưng chỉ một lần quan hệ không an toàn cũng đủ để bạn phơi nhiễm HIV.
Vì vậy, phòng ngừa vẫn là chìa khóa quan trọng nhất – hãy sử dụng bao cao su, cân nhắc dùng PrEP/PEP, và xét nghiệm HIV định kỳ để bảo vệ chính mình và người bạn yêu thương.




