Xoắn khuẩn giang mai (Treponema pallidum) là tác nhân gây ra bệnh giang mai – một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm nhất hiện nay. Bệnh có thể âm thầm nhiều năm, dễ nhầm lẫn với các bệnh da liễu và có thể gây biến chứng nghiêm trọng ở tim, não, mắt nếu không được chẩn đoán sớm.
Bài viết dưới đây từ Phòng khám Galant sẽ giúp bạn hiểu rõ cách xoắn khuẩn hoạt động, triệu chứng theo từng giai đoạn và phác đồ điều trị chuẩn quốc tế.
1. Xoắn khuẩn giang mai là gì?
Treponema pallidum là một loại vi khuẩn hình xoắn, siêu nhỏ, thuộc nhóm spirochetes. Đây là vi khuẩn gây bệnh Syphilis (giang mai) – bệnh xã hội nguy hiểm, có thể lây nhanh qua quan hệ tình dục không an toàn.
Đặc điểm của xoắn khuẩn giang mai:
- Hình dạng xoắn lò xo, di động nhanh
- Không sống lâu ngoài cơ thể con người
- Nhạy cảm với nhiệt, khô, ánh sáng
- Lây mạnh khi tiếp xúc trực tiếp với vết loét giang mai (chancre)
2. Xoắn khuẩn giang mai lây truyền như thế nào?
Vi khuẩn lây chủ yếu qua:
2.1. Quan hệ tình dục không an toàn
Bao gồm:
- Quan hệ âm đạo
- Quan hệ hậu môn
- Quan hệ bằng miệng
Chỉ cần tiếp xúc với vết loét giang mai dù rất nhỏ, vi khuẩn đã có thể lây truyền.
2.2. Lây từ mẹ sang con
Nếu mẹ nhiễm Syphilis mà không điều trị kịp thời → thai nhi có nguy cơ bị giang mai bẩm sinh, dị tật hoặc tử vong.
2.3. Truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm
2.4. Tiếp xúc trực tiếp với dịch từ tổn thương giang mai
Không lây khi: ăn chung, dùng chung quần áo, nắm tay, ôm, hoặc tiếp xúc thông thường.
3. Triệu chứng do xoắn khuẩn giang mai gây ra theo từng giai đoạn
Bệnh giang mai tiến triển qua 4 giai đoạn, mỗi giai đoạn có những biểu hiện đặc trưng.
3.1. Giai đoạn 1: Vết loét giang mai (chancre)
Xuất hiện sau 10–90 ngày nhiễm vi khuẩn.
Dấu hiệu:
- Vết loét tròn, không đau, bờ nhẵn
- Xuất hiện ở dương vật, âm đạo, môi nhỏ, miệng, hậu môn
- Hạch bẹn có thể sưng nhẹ
- Tự lành trong 3–6 tuần nhưng vi khuẩn vẫn tồn tại
3.2. Giai đoạn 2: Phát ban toàn thân
Xảy ra 4–10 tuần sau giai đoạn 1.
Triệu chứng:
- Phát ban lòng bàn tay – bàn chân
- Sốt nhẹ, đau họng, mệt mỏi
- Rụng tóc từng mảng
- Mảng trắng niêm mạc miệng, âm hộ
- Hạch to
Các triệu chứng có thể tự biến mất, khiến người bệnh chủ quan.
3.3. Giai đoạn tiềm ẩn (không triệu chứng)
Kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm.
- Không biểu hiện bên ngoài
- Vi khuẩn vẫn tồn tại và có thể gây biến chứng ở cơ quan nội tạng
3.4. Giai đoạn 3 (giang mai giai đoạn cuối)
Chiếm 15–30% người không được điều trị.
Biến chứng nguy hiểm:
- Giang mai thần kinh: đau đầu, liệt, mất trí nhớ
- Giang mai tim mạch: phình tách động mạch chủ
- Giang mai mắt: giảm thị lực, có thể mù
- Tổn thương xương khớp
- Xuất hiện gôm (u hạt) ở da, gan, xương
Giai đoạn này khó điều trị và có thể để lại di chứng vĩnh viễn.
4. Xét nghiệm phát hiện xoắn khuẩn giang mai
Tại Phòng khám Galant, bệnh được chẩn đoán chính xác thông qua:
4.1. Xét nghiệm máu tầm soát (Non-treponemal)
- RPR
- VDRL
Giúp đánh giá mức độ hoạt động của vi khuẩn và theo dõi điều trị.
4.2. Xét nghiệm khẳng định (Treponemal)
- TPHA
- FTA-ABS
Phát hiện chính xác kháng thể đặc hiệu.
4.3. Soi kính hiển vi nền đen
Dùng khi còn vết loét chancre.
4.4. PCR Treponema pallidum
Độ chính xác cao, phát hiện sớm ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ.
5. Điều trị nhiễm xoắn khuẩn giang mai
5.1. Thuốc điều trị chuẩn – Penicillin G benzathine
Là lựa chọn số 1 theo chuẩn WHO – CDC.
- Giai đoạn 1, 2, tiềm ẩn sớm: 1 liều duy nhất
- Tiềm ẩn muộn: 1 mũi/tuần × 3 tuần
- Giang mai thần kinh – giang mai mắt: Truyền penicillin theo phác đồ chuyên sâu
5.2. Trường hợp dị ứng penicillin
Có thể dùng:
- Doxycycline
- Ceftriaxone
Nhưng hiệu quả không cao bằng penicillin, cần theo dõi sát.
6. Giang mai có chữa khỏi hoàn toàn không?
Có.
Nếu điều trị sớm và đúng phác đồ, bệnh có thể khỏi hoàn toàn mà không để lại di chứng.
Tuy nhiên:
- Giai đoạn cuối có thể tổn thương vĩnh viễn thần kinh – tim – mắt
- Cần xét nghiệm theo dõi 3 – 6 – 12 tháng sau điều trị
7. Phòng ngừa nhiễm xoắn khuẩn giang mai
- Quan hệ an toàn, dùng bao cao su đúng cách
- Không dùng chung kim tiêm
- Xét nghiệm STDs định kỳ
- Điều trị đồng thời cho bạn tình
- Phụ nữ mang thai cần xét nghiệm ngay từ 3 tháng đầu
8. Khám và điều trị giang mai tại Phòng khám Galant
Galant là địa chỉ uy tín trong điều trị bệnh xã hội, bệnh Giang Mai – HIV/STDs với:
- Bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm
- Hệ thống xét nghiệm hiện đại – trả kết quả nhanh
- Phác đồ chuẩn quốc tế – an toàn, hiệu quả
- Tư vấn 1:1, bảo mật thông tin tuyệt đối
- Theo dõi đến khi khỏi hoàn toàn
