Bệnh lậu (Gonorrhea) là bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI/STD) do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Đây là một trong những bệnh phổ biến nhất hiện nay và có thể gặp ở mọi giới, đặc biệt ở người có quan hệ tình dục không an toàn. Việc hiểu rõ lậu lây qua đường tình dục như thế nào giúp bạn chủ động phòng tránh và bảo vệ sức khỏe sinh sản.
1. Lậu lây qua đường tình dục như thế nào?
Vi khuẩn lậu lây truyền chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp niêm mạc – niêm mạc trong hoạt động tình dục. Cụ thể:
1.1. Quan hệ qua đường âm đạo
- Là con đường lây truyền phổ biến nhất.
- Vi khuẩn xâm nhập qua niêm mạc sinh dục của cả nam và nữ.
1.2. Quan hệ qua đường miệng (oral sex)
- Nhiễm lậu ở họng có thể xảy ra dù không có triệu chứng.
- Nguy cơ cao nếu quan hệ với người đang nhiễm lậu sinh dục.
1.3. Quan hệ qua đường hậu môn (anal sex)
- Dễ gây lậu hậu môn – trực tràng, gây chảy dịch, đau rát, đi tiêu đau.
1.4. Lây khi quan hệ không thâm nhập
- Chỉ cần tiếp xúc “ngoài” giữa cơ quan sinh dục – hậu môn – miệng cũng có thể lây.
- Vi khuẩn không cần xuất tinh để truyền bệnh.
1.5. Lây từ mẹ sang con khi sinh thường
- Trẻ có nguy cơ bị viêm kết mạc mủ ở mắt, nếu không điều trị sớm có thể gây mù.
2. Lậu KHÔNG lây qua những con đường nào?
- Không lây khi bắt tay, ôm, dùng chung ly, bát, đũa.
- Không lây khi bơi, dùng chung nhà vệ sinh.
- Không lây qua muỗi đốt hay không khí.
Vi khuẩn lậu rất yếu bên ngoài cơ thể và chỉ tồn tại trong môi trường ẩm của niêm mạc.
3. Dấu hiệu nhận biết bệnh lậu
Triệu chứng thường xuất hiện sau 2–7 ngày kể từ khi nhiễm, nhưng cũng có thể không triệu chứng.
3.1. Ở nam giới
- Tiểu buốt, tiểu rát.
- Chảy mủ vàng đặc hoặc xanh ở niệu đạo (“chảy mủ buổi sáng”).
- Đau khi quan hệ.
- Đau tinh hoàn.
3.2. Ở nữ giới
Hơn 50% phụ nữ không có triệu chứng, nhưng khi xuất hiện có thể gồm:
- Tiểu rát, tiểu khó.
- Ra khí hư bất thường, có mùi.
- Chảy máu sau khi quan hệ.
- Đau bụng dưới.
3.3. Ở họng
- Rát họng nhẹ, giống viêm họng thông thường.
- Đôi khi không triệu chứng.
3.4. Ở hậu môn – trực tràng
- Đau khi đi tiêu.
- Chảy dịch, rỉ nước.
- Ngứa hoặc đau rát.
4. Lậu có nguy hiểm không?
Nếu không điều trị, bệnh có thể gây:
- Viêm vùng chậu (nữ), viêm mào tinh hoàn (nam).
- Vô sinh.
- Nhiễm trùng lan rộng vào máu (hiếm nhưng nguy hiểm).
- Tăng nguy cơ lây nhiễm HIV.
5. Xét nghiệm và điều trị lậu
5.1. Xét nghiệm
Bác sĩ có thể chỉ định:
- Xét nghiệm NAAT/RT-PCR (độ chính xác > 95%).
- Soi tươi và nuôi cấy vi khuẩn (áp dụng trong một số trường hợp).
5.2. Điều trị
- Điều trị bằng kháng sinh theo phác đồ của Bộ Y tế.
- Cần điều trị đồng thời cho bạn tình.
- Tuyệt đối không tự mua thuốc vì dễ gây kháng kháng sinh.
6. Phòng ngừa lậu hiệu quả
- Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ.
- Xét nghiệm STI định kỳ, đặc biệt khi có nhiều bạn tình hoặc quan hệ không bảo vệ.
- Tránh quan hệ khi đang nghi ngờ hoặc có triệu chứng nhiễm bệnh.
- Thông báo cho bạn tình khi được chẩn đoán.
7. Khi nào nên đi khám?
- Sau quan hệ không an toàn 2–7 ngày.
- Khi có triệu chứng như tiểu buốt, chảy mủ, chảy máu sau quan hệ.
- Khi bạn tình thông báo dương tính lậu/STD.
