Điều trị HIV: Hiệu quả, phác đồ và những điều cần biết

1. HIV là gì và tại sao cần điều trị sớm?

HIV (Human Immunodeficiency Virus) là virus tấn công hệ miễn dịch, đặc biệt là tế bào CD4 – tế bào chịu trách nhiệm bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng. Khi không được điều trị, số lượng CD4 giảm dần khiến cơ thể suy yếu và dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội như lao, nấm, viêm phổi hoặc ung thư.

Nội dung

Điều trị HIV sớm bằng thuốc kháng virus (ARV) giúp:

Ức chế sự nhân lên của virus trong cơ thể.
Phục hồi hệ miễn dịch.
Giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
Giúp người bệnh sống khỏe mạnh, tuổi thọ gần như bình thường.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị: mọi người nhiễm HIV nên bắt đầu điều trị ARV ngay khi được chẩn đoán, bất kể giai đoạn bệnh.

2. Mục tiêu của điều trị HIV

Điều trị HIV không thể loại bỏ hoàn toàn virus khỏi cơ thể, nhưng mục tiêu chính là:

Giảm tải lượng virus trong máu xuống mức không phát hiện được (U=U).
Phục hồi hệ miễn dịch bằng cách tăng số lượng tế bào CD4.
Ngăn ngừa bệnh tiến triển sang giai đoạn AIDS.
Giảm nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác qua đường tình dục hoặc mẹ – con.

Khi tải lượng virus giảm xuống mức “không phát hiện được”, người bệnh không còn khả năng lây HIV qua quan hệ tình dục, được gọi là nguyên tắc U=U (Undetectable = Untransmittable).

3. Phác đồ điều trị HIV hiện nay

Phác đồ điều trị HIV được xây dựng dựa trên sự phối hợp nhiều loại thuốc ARV (Antiretroviral Drugs) để ngăn chặn quá trình nhân lên của virus ở nhiều giai đoạn khác nhau.

Mỗi phác đồ thường gồm 3 loại thuốc thuộc ít nhất 2 nhóm khác nhau, giúp tăng hiệu quả và hạn chế kháng thuốc.

Các nhóm thuốc ARV phổ biến:

Nhóm ức chế men sao chép ngược NRTI: Tenofovir (TDF), Lamivudine (3TC), Zidovudine (AZT).
Nhóm ức chế men sao chép ngược không nucleoside NNRTI: Efavirenz (EFV), Nevirapine (NVP).
Nhóm ức chế men tích hợp INSTI: Dolutegravir (DTG) – thế hệ mới, hiệu quả cao, ít tác dụng phụ.
Nhóm ức chế protease (PI): Lopinavir (LPV/r), Atazanavir (ATV/r).

Phác đồ điều trị HIV chuẩn tại Việt Nam (theo Bộ Y tế):

TDF + 3TC + DTG (ưu tiên sử dụng – hiệu quả cao, dung nạp tốt).
TDF + 3TC + EFV (thay thế khi không có DTG).
AZT + 3TC + DTG (dành cho người có chống chỉ định với TDF).

Các phác đồ được cá nhân hóa tùy tình trạng sức khỏe, tải lượng virus và khả năng dung nạp thuốc của từng bệnh nhân.

4. Quy trình điều trị HIV tại Phòng khám Galant

Phòng khám Galant là đơn vị được Bộ Y tế cấp phép triển khai điều trị HIV theo phác đồ chuẩn quốc gia. Quy trình điều trị gồm 5 bước:

Bước 1: Tư vấn và đánh giá ban đầu

Bác sĩ đánh giá tiền sử bệnh, hành vi nguy cơ, tình trạng sức khỏe tổng quát.
Làm xét nghiệm HIV, tải lượng virus, CD4, viêm gan B, viêm gan C, và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Bước 2: Lựa chọn phác đồ ARV phù hợp

Căn cứ vào kết quả xét nghiệm và tình trạng gan, thận.
Ưu tiên phác đồ DTG-based (chứa Dolutegravir) vì hiệu quả cao, ít kháng thuốc, ít tác dụng phụ.

Bước 3: Bắt đầu điều trị ARV

Người bệnh được hướng dẫn uống thuốc đúng giờ, đều đặn mỗi ngày.
Trong 1–3 tháng đầu, bác sĩ sẽ theo dõi sát để điều chỉnh thuốc nếu cần.

Bước 4: Theo dõi định kỳ

Tái khám 1–3 tháng/lần để kiểm tra tải lượng virus và CD4.
Khi tải lượng virus < 200 copies/mL trong 6 tháng liên tiếp → đạt trạng thái không phát hiện được.

Bước 5: Hỗ trợ lâu dài

Galant cung cấp dịch vụ tư vấn dinh dưỡng, sức khỏe tâm lý, hỗ trợ điều trị bạn tình, và phòng ngừa lây truyền mẹ – con.

5. Những lưu ý quan trọng khi điều trị HIV

Không tự ý bỏ thuốc hoặc ngắt quãng điều trị.
- Việc dừng thuốc có thể khiến virus tăng nhanh trở lại và kháng thuốc.
Uống thuốc đúng giờ, đủ liều mỗi ngày.
- Sai lệch giờ uống trên 2 tiếng có thể ảnh hưởng hiệu quả điều trị.
Tránh sử dụng rượu, ma túy hoặc thuốc không kê đơn.
- Một số thuốc hoặc chất kích thích có thể tương tác với ARV.
Theo dõi sức khỏe định kỳ.
- Kiểm tra tải lượng virus và chức năng gan, thận theo lịch bác sĩ.
Giữ tinh thần lạc quan, sinh hoạt điều độ, ăn uống lành mạnh.

Điều trị HIV không chỉ là dùng thuốc, mà còn là hành trình chăm sóc toàn diện về thể chất và tinh thần.

6. Kết quả của điều trị HIV sớm và đúng cách

Uống thuốc ức chế Viruss người nhiễm HIV vẫn có thể sống khỏe mạnh

Người nhiễm HIV nếu tuân thủ điều trị ARV đầy đủ có thể đạt được:

Tải lượng virus không phát hiện được (U=U).
Hệ miễn dịch phục hồi, khỏe mạnh.
Tuổi thọ tương đương người bình thường.
Quan hệ tình dục an toàn, không lây sang bạn tình.
Sinh con khỏe mạnh, không nhiễm HIV.

Thực tế, hàng nghìn bệnh nhân HIV tại Phòng khám Galant đã và đang điều trị ổn định nhiều năm, sống khỏe mạnh, làm việc và lập gia đình bình thường.

7. Kết luận – Galant đồng hành trong điều trị HIV toàn diện

Điều trị HIV sớm và đúng phác đồ là chìa khóa giúp người nhiễm HIV kiểm soát hoàn toàn virus, bảo vệ sức khỏe và sống trọn vẹn như người bình thường.

Phòng khám Galant là cơ sở chuyên khoa HIV – Sức khỏe tình dục hàng đầu tại TP.HCM, cung cấp: