Bệnh xã hội lây qua đường nào? 5 con đường phổ biến nhất

“Bệnh xã hội” là tên gọi chung cho những bệnh lây truyền qua đường tình dục (STDs/STIs) như: lậu, giang mai, sùi mào gà, herpes sinh dục, HIV, chlamydia…. Đây đều là những bệnh nguy hiểm, dễ lây lan và khó điều trị dứt điểm nếu phát hiện muộn.

Nội dung

Một trong những câu hỏi được nhiều người quan tâm là:
👉 Bệnh xã hội lây qua đường nào?
👉 Có phải chỉ quan hệ tình dục mới bị lây không?

Sự thật là: bệnh xã hội có nhiều con đường lây truyền khác nhau. Trong bài viết này, Phòng khám Galant sẽ phân tích 5 con đường phổ biến nhất, đồng thời đưa ra cách phòng tránh an toàn.

2. Bệnh xã hội lây qua đường nào?

2.1. Quan hệ tình dục không an toàn – con đường chính

Đây là nguyên nhân hàng đầu, chiếm tới 80–90% trường hợp mắc bệnh xã hội.
Bao gồm tất cả các hình thức:
- Quan hệ âm đạo
- Quan hệ hậu môn
- Quan hệ bằng miệng (oral sex)
Vi khuẩn, virus dễ dàng xâm nhập qua niêm mạc mỏng, ẩm ướt, nhiều mạch máu của bộ phận sinh dục, hậu môn, miệng.
Các bệnh dễ lây qua đường tình dục trực tiếp: lậu, giang mai, herpes sinh dục, sùi mào gà, HIV, chlamydia.

Đặc biệt, quan hệ không dùng bao cao su hoặc quan hệ với nhiều bạn tình là yếu tố nguy cơ cao nhất.

2.2. Máu và kim tiêm chung

Một số bệnh xã hội như HIV, giang mai, viêm gan B, viêm gan C có thể lây qua máu.
Các tình huống thường gặp:
- Dùng chung kim tiêm khi tiêm chích ma túy.
- Truyền máu, chế phẩm máu không an toàn.
- Dùng chung vật dụng có dính máu (dao cạo râu, kim xăm, bấm khuyên).

👉 Nguy cơ đặc biệt cao khi không được tiệt trùng đúng cách.

2.3. Từ mẹ sang con

Người nhiễm HIV vẫn thế mang thai và sinh con bình thường

Một số bệnh xã hội có thể lây trong thai kỳ, khi sinh hoặc khi cho con bú:
- HIV: mẹ truyền virus sang con qua nhau thai, trong quá trình sinh, hoặc qua sữa mẹ.
- Giang mai: xoắn khuẩn có thể qua nhau thai, gây giang mai bẩm sinh.
- Lậu, Chlamydia: có thể lây cho trẻ khi đi qua đường sinh dục mẹ, gây viêm kết mạc, viêm phổi sơ sinh.
Nếu không điều trị, tỷ lệ lây từ mẹ sang con có thể lên tới 30–40% với HIV.

👉 Nhưng nếu mẹ bầu được xét nghiệm sớm, điều trị ARV và sinh mổ theo chỉ định, nguy cơ có thể giảm xuống <2%.

2.4. Tiếp xúc da niêm mạc trực tiếp

Một số bệnh không nhất thiết phải quan hệ mới lây, chỉ cần da – da tiếp xúc gần gũi cũng có thể truyền bệnh:
- Sùi mào gà (HPV): lây khi tiếp xúc với vùng da có mụn sùi.
- Herpes sinh dục (HSV): chỉ cần chạm vào mụn nước chứa virus cũng có thể lây.
Điều này giải thích tại sao có người chỉ quan hệ ngoài (không xâm nhập) hoặc chỉ cọ xát bộ phận sinh dục cũng vẫn nhiễm bệnh xã hội.

2.5. Dùng chung đồ dùng cá nhân

Bệnh xã hội lây qua đường nào dùng chung đồ cá nhân có thể lây truyền bệnh xã hội — dùng chung đồ cá nhân có thể lây truyền bệnh xã hội

Nguy cơ thấp hơn, nhưng vẫn có thể xảy ra với một số trường hợp:
- Dao cạo râu, bàn chải đánh răng có dính máu, vi khuẩn/virus.
- Khăn tắm, quần áo lót nếu tiếp xúc với dịch mủ từ người bệnh (lậu, trichomonas, nấm).
Tuy nhiên, vi khuẩn/virus bên ngoài cơ thể thường khó sống lâu → nguy cơ thấp hơn nhiều so với đường tình dục và máu.