1. Giang mai giai đoạn muộn là gì?
Giang mai giai đoạn muộn (late syphilis) là giai đoạn xảy ra sau 1 năm kể từ khi nhiễm bệnh, bao gồm:
- Giang mai tiềm ẩn muộn (latent > 1 năm)
- Giang mai không rõ thời gian
- Giang mai muộn có triệu chứng, bao gồm:
- Giang mai thần kinh
- Giang mai tim mạch
- Củ giang mai (gummas) ở da, xương, cơ quan nội tạng
Ở giai đoạn muộn, vi khuẩn không còn gây triệu chứng rõ rệt nhưng vẫn âm thầm gây tổn thương cơ quan quan trọng, có thể dẫn đến tàn tật nếu không điều trị.
2. Vì sao cần điều trị giang mai ở giai đoạn muộn?
Giang mai muộn có thể gây:
- Tổn thương não, tủy sống, mắt, tai
- Phình tách động mạch chủ
- Tổn thương xương, khớp
- Suy giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần
- Tử vong nếu không được điều trị đúng cách
Điều trị càng sớm càng giúp hạn chế biến chứng nặng nề.
3. Phác đồ điều trị giang mai giai đoạn muộn
3.1. Giang mai tiềm ẩn muộn hoặc không rõ thời gian
Phác đồ chuẩn:
→ Benzathine Penicillin G 2.4 triệu đơn vị tiêm bắp (IM)
→ 1 mũi/tuần × 3 tuần (tổng 7.2 triệu đơn vị)
Quan trọng:
- Tuyệt đối không bỏ lỡ mũi.
- Nếu trễ hơn 10–14 ngày giữa hai mũi → phải tiêm lại toàn bộ phác đồ.
3.2. Giang mai thần kinh, giang mai mắt hoặc tai
Dùng Penicillin liều cao:
→ Aqueous Penicillin G 18–24 triệu đơn vị/ngày truyền tĩnh mạch
→ Chia 3–4 triệu đơn vị mỗi 4 giờ
→ Thời gian 10–14 ngày
Trong trường hợp không thể truyền liên tục:
**→ Procaine Penicillin G 2.4 triệu đơn vị IM mỗi ngày
- Probenecid 500 mg uống 4 lần/ngày × 10–14 ngày**
3.3. Giang mai muộn có củ (gummas)
Điều trị như giang mai tiềm ẩn muộn:
- Penicillin G Benzathine 2.4 triệu đơn vị IM × 3 tuần.
4. Điều trị giang mai muộn khi dị ứng Penicillin
Penicillin là thuốc hiệu quả nhất. Nếu bệnh nhân dị ứng:
- Khuyến cáo: Giải mẫn cảm Penicillin (Desensitization)
- Kháng sinh thay thế hiệu quả kém hơn, đặc biệt trong giang mai thần kinh.
Không dùng Penicillin có nguy cơ thất bại điều trị.
5. Xét nghiệm theo dõi sau điều trị
Bác sĩ sẽ yêu cầu kiểm tra:
| Thời điểm | Xét nghiệm | Ý nghĩa |
|---|---|---|
| 3 tháng | RPR/VDRL | Kiểm tra đáp ứng ban đầu |
| 6 tháng | RPR/VDRL | Đánh giá mức giảm hiệu giá |
| 12 tháng | RPR/VDRL | Kiểm tra ổn định lâu dài |
| 24 tháng | Giang mai muộn cần kiểm tra thêm |
Tiêu chuẩn đáp ứng tốt:
- Hiệu giá RPR giảm ≥ 4 lần sau 6–12 tháng.
Nếu không giảm → cần đánh giá lại nguy cơ tái nhiễm hoặc điều trị thất bại.
6. Giang mai muộn có chữa khỏi hoàn toàn không?
Có thể loại bỏ vi khuẩn hoàn toàn, nhưng:
- Các tổn thương thần kinh, tim mạch đã xảy ra có thể không hồi phục.
- Điều trị sớm giúp ngăn bệnh tiến triển và tránh biến chứng mới.
7. Chăm sóc sau điều trị giang mai muộn
- Kiêng quan hệ tình dục ít nhất 14 ngày sau mũi tiêm cuối
- Điều trị cho bạn tình để tránh tái nhiễm
- Không bỏ lỡ lịch tái khám
- Hạn chế rượu bia, thuốc lá
- Giữ lối sống lành mạnh, bổ sung vitamin C, kẽm
- Theo dõi triệu chứng bất thường: đau đầu, nhìn mờ, yếu tay chân
8. Khi nào cần gặp bác sĩ ngay?
- Sốt, đau đầu nhiều, cứng gáy
- Thị lực giảm, nhìn đôi
- Đau ngực, khó thở
- Phát ban lan rộng
- RPR tăng trở lại sau khi đã giảm
Kết luận
Điều trị giang mai ở giai đoạn muộn đòi hỏi phác đồ Penicillin đúng chuẩn, theo dõi chặt chẽ và chăm sóc lâu dài. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp hạn chế biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe trọn đời.
Phòng khám Galant cung cấp chẩn đoán – điều trị – theo dõi giang mai muộn bằng phác đồ chuẩn quốc tế, bảo mật và an toàn tuyệt đối.
