1. Penicillin – lựa chọn số 1 trong điều trị giang mai
Penicillin G Benzathine là thuốc duy nhất được chứng minh điều trị giang mai hiệu quả tuyệt đối, được WHO và CDC khẳng định trong mọi hướng dẫn điều trị hiện tại.
Tác dụng chính của Penicillin:
- Tiêu diệt vi khuẩn Treponema pallidum
- Ngăn bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng
- Giảm nguy cơ biến chứng tim mạch – thần kinh
- Ngăn lây truyền cho bạn tình và từ mẹ sang con
Penicillin vẫn hiệu quả tuyệt đối dù bệnh đã kéo dài nhiều năm, miễn là được dùng đúng liều – đúng phác đồ.
2. Phác đồ điều trị giang mai bằng Penicillin theo từng giai đoạn
2.1. Giang mai giai đoạn 1, 2 và giang mai tiềm ẩn sớm (< 1 năm)
- Benzathine Penicillin G 2.4 triệu đơn vị IM (tiêm bắp), 1 liều duy nhất
Tiêm 2 mũi vào 2 mông, mỗi bên 1.2 triệu đơn vị.
2.2. Giang mai tiềm ẩn muộn (≥ 1 năm) hoặc không rõ thời gian
- Benzathine Penicillin G 2.4 triệu đơn vị IM, 1 mũi/tuần x 3 tuần
(Tổng 7.2 triệu đơn vị)
2.3. Giang mai thần kinh, giang mai mắt, giang mai tai
Cần dùng Penicillin G dạng truyền tĩnh mạch:
- Aqueous Penicillin G 18–24 triệu đơn vị/ngày
- Truyền IV liên tục hoặc chia 3–4 triệu đơn vị mỗi 4 giờ
- Thời gian: 10–14 ngày
2.4. Giang mai ở phụ nữ mang thai
- Phác đồ tương tự người lớn
- Penicillin là thuốc duy nhất an toàn tuyệt đối cho thai nhi
- Nếu dị ứng Penicillin cần giải mẫn cảm (desensitization)
3. Quy trình điều trị giang mai bằng Penicillin
Tại Phòng khám Galant, bệnh nhân được:
- Khám và xác định giai đoạn bệnh
- Làm xét nghiệm RPR, TPHA định lượng
- Tiêm Penicillin đúng phác đồ
- Theo dõi phản ứng Jarisch–Herxheimer
- Hẹn lịch tái khám và kiểm tra giảm hiệu giá RPR
4. Penicillin có tác dụng phụ không?
Phần lớn bệnh nhân dung nạp tốt. Một số phản ứng có thể gặp:
Phản ứng thường gặp:
- Đau tại vị trí tiêm
- Mệt nhẹ, sốt ấm
Phản ứng Jarisch–Herxheimer (xảy ra 6–12 giờ đầu)
- Sốt
- Ớn lạnh
- Đau nhức cơ
- Phát ban tăng tạm thời
Đây không phải dị ứng mà là phản ứng do vi khuẩn chết hàng loạt. Tự hết sau 24 giờ.
Dị ứng Penicillin – cần theo dõi
Triệu chứng: nổi mề đay, khó thở, choáng phản vệ.
Tại phòng khám, bệnh nhân luôn được theo dõi 30 phút sau tiêm để đảm bảo an toàn.
5. Khi nào cần xét nghiệm lại sau khi điều trị?
Theo khuyến cáo:
- 3 tháng đầu: xét nghiệm RPR
- 6 tháng: đánh giá mức giảm hiệu giá 4 lần
- 12 tháng: kiểm tra đáp ứng hoàn toàn
Ở giang mai muộn cần theo dõi ít nhất 24 tháng.
6. Có cần điều trị lại nếu đã tiêm đúng liều nhưng RPR chưa âm tính?
Không phải lúc nào RPR cũng âm tính hoàn toàn. Một số người có thể “serofast” – hiệu giá thấp nhưng ổn định, không còn nguy cơ lây và không cần điều trị lại.
Bác sĩ sẽ đánh giá dựa trên:
- Mức giảm hiệu giá
- Triệu chứng lâm sàng
- Tiền sử điều trị
- Nguy cơ tái nhiễm
7. Điều trị Penicillin có làm hết lây nhiễm không?
Có, nhưng cần thời gian:
- Sau 7 ngày từ mũi tiêm Penicillin, bạn hầu như không còn khả năng lây truyền.
- Tuy nhiên vẫn nên kiêng quan hệ tình dục tối thiểu 14 ngày và điều trị cho bạn tình.
8. Lời khuyên từ bác sĩ Galant
- Điều trị càng sớm càng hồi phục nhanh
- Không tự mua thuốc uống — Penicillin chỉ dùng theo chỉ định
- Báo cho bác sĩ nếu đang mang thai hoặc có tiền sử dị ứng
- Điều trị song song cho bạn tình để tránh tái nhiễm
Kết luận
Penicillin là phương pháp điều trị giang mai hiệu quả, an toàn và được công nhận trên toàn thế giới. Việc tuân thủ phác đồ đúng liều – đúng lịch tiêm và tái khám đầy đủ giúp hạn chế biến chứng và ngăn ngừa lây lan trong cộng đồng.
