ARV là gì? Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng

ARV là gì? Thuốc ARV chắc chắn không còn xa lạ với hầu hết người bệnh đang điều trị HIV. Tuy rằng vẫn chưa tìm ra loại thuốc đặc trị nhưng người bệnh hoàn toàn có thể kéo dài sự sống khi sử dụng các loại thuốc kháng virus HIV. Vậy chính xác thuốc ARV là gì? Cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc ARV?

ARV là gì? Thường ARV là gì?

ARV là gì? ARV (Antiretroviral Drug) – nhóm thuốc hỗ trợ điều trị HIV với tác dụng chính là ngăn chặn quá trình sản sinh của virus HIV. Người bệnh sử dụng thuốc ARV thường kéo dài sự sống lâu hơn người không dùng thuốc.

Thành phần có trong thuốc kháng virus HIV sẽ duy trì lượng virus trong máu thấp nhất có thể. Nhờ đó hệ miễn dịch mới không bị phá hủy nhanh chóng, đảm bảo để cơ thể chống chọi lại với bệnh tật.

Ngoài ra thuốc ARV còn giúp giảm đi đến hơn 90% nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục. Chính vì thế mà những loại thuốc này phù hợp cho cả nhóm đối tượng có nguy cơ phơi nhiễm cao (người quan hệ với người nhiễm HIV).

Đến đây, có lẽ mọi người có lẽ đã phần nào hiểu ARV là gì. Tiếp theo, GALANT sẽ phân tích qua phác đồ điều trị, khi sử dụng thuốc.

Điều trị ARV là gì?

ARV là gì? Ngày 20/11/2019, bộ y tế ban hành quyết định số 5456/QĐ-BYT đề cập chi tiết hướng dẫn điều trị và chăm sóc bệnh nhân nhiễm HIV / AIDS. Theo đó khi một người được phát triển đã nhiễm HIV, người bệnh phải được tư vấn và điều trị trị bằng thuốc AIDS.

Mục đích chính của việc sử dụng ARV trong phác đồ điều trị là ức chế sự tăng trưởng của virus HIV trong cơ thể người bệnh. Đồng thời củng cố hệ miễn dịch trước sự xâm nhập mạng virus HIV.

Các loại thuốc ARV hỗ trợ làm giảm bệnh lý về nhiễm trùng cơ hội, nâng cao chất lượng đời cuộc sống cho người nhiễm bệnh. Ngoài ra, chúng cũng phát huy tốt chức năng phòng ngừa lây nhiễm. Trong năm 1987, thuốc Zidovudine chính thức được sử dụng để phục vụ điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV.

Phác đồ ARV bậc 1 sẽ áp dụng cho người mới điều trị HIV (đối tượng đề cập trong bảng tổng hợp bên dưới).

Trong quá trình nghiên phát biểu đồ ARV bậc 1, người nhà và người bệnh nên tham khảo bảng ký hiệu thuốc dưới đây.

Người được chỉ định sử dụng thuốc phải tuân thủ theo từng hướng dẫn của bác sĩ điều trị. Đồng thời, bác sĩ điều trị phải có trách nhiệm tính giá đúng tình trạng bệnh và áp dụng phác đồ phù hợp. Nếu như người bệnh gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng, các đồ điều trị cần điều chỉnh.

Thuốc ARV có từ khi nào?

Loại thuốc ARV đầu tiên được đưa vào sử dụng vào năm 1987 cho một nhóm nhà khoa học người Mỹ phát triển từ thập niên 90. Từ năm 2004, Việt Nam bắt đầu triển khai thí điểm sử dụng ARV trong phòng chống và điều trị HIV / AIDS.

Sau hơn 10 năm chính thức triển thai thì tới năm 2015 ước tính có khoảng 100.000 bệnh nhân được điều trị bằng ARV. Bộ Y tế Việt Nam đã sớm ban hành phác đồ điều trị bậc 1 và bậc 2.

Hiện tại, phát biểu đồ điều trị HIV / AIDS bằng thuốc ARV trang trí tại khắp 63 tỉnh thành. Tính đến năm 2015, nước ta có khoảng hơn 300 điểm điều trị, 526 trạm y tế đủ điều kiện phát thuốc ARV.

Theo nghiên cứu của giới chuyên gia quốc tế, giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2015, số ca tử vong do nhiễm HIV / AIDS tại Việt Nam giảm khoảng 150.000 người. Con số này đặc biệt có ý nghĩa, thay đổi nhận thức của các người kiếm và toàn thể cộng đồng về căn bệnh thế kỷ HIV / AIDS.

Lợi ích to lớn của ARV với người bệnh và cộng đồng

Hiện nay, các loại thuốc ARV vẫn giữ vai trò quan trọng nhất trong quá trình điều trị, kéo dài thời gian sống cho người nhiễm HIV.

Kéo dài sự sống cho người bệnh

Trước đây khi chưa có phác đồ điều trị chính thức bằng thuốc ARV, người phát hiện nhiễm HIV không khác gì vừa lĩnh án tử. Tuy nhiên với sự hỗ trợ của thuốc kháng HIV, người bệnh bệnh hoàn toàn có thể kéo dài sự sống thêm từ 15 đến 20 năm.

Không ít người phát hiện nhiễm HIV từ năm 2004 nhưng vẫn còn sống khỏe đến nay. Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, nếu áp dụng tốt phương pháp điều trị kết hợp với ARV người nhiễm HIV thậm chí có thể kéo dài sự sống tới 50 năm kể từ khi phát hiện bệnh.

Giải đáp cho người nhiễm HIV muốn lập gia đình

Người nhiễm HIV thường được khuyên là không nên lập gia đình. Hoặc nếu lập gia đình thì không nên sinh con. Tuy vậy với sự hỗ trợ của ARV, người bệnh vẫn lập gia đình và sinh con bình. Người mới mặc dù nhiễm HIV nếu điều trị bằng ARV kịp thời vẫn có thể sinh đẻ và nuôi con bằng sữa mẹ.

Ngăn chặn sự lây nhiễm ra cộng đồng

Tốc độ nhận định của virus HIV là cực kỳ nhanh. Theo tính toán một virus HIV hoàn toàn đủ sức tạo ra 10 tỷ bản sao tương tự, tác động trực tiếp vào hệ thống miễn dịch của người bệnh. Vì thế được không có công thức quan trọng hiệu quả, chúng sẽ dễ dàng đánh sập hệ miễn dịch.

Giai đoạn từ năm 2008 đến 2009, mỗi năm nước ta phát hiện khoảng từ 20.000 – 30.000 người nhiễm HIV. Từ khi áp dụng điều trị bằng ARV (chương trình phòng chống phơi nhiễm PrEP), con số này giảm xuống chỉ còn 10.000 – 30.000. Như vậy, PrEP là phương thức hiệu quả để ngăn chặn HIV / AIDS lây lan rộng ra cộng đồng.

Tác dụng phụ khi uống thuốc điều trị AIDS

Sử dụng thuốc ARV ít nhiều gây ra một vài tác dụng không mong muốn cho người bệnh hiệu quả.

Tác dụng phụ thường gặp

Đây là những tác dụng phụ phổ biến, hầu hết người sử dụng thuốc đều gặp phải. Chúng không quá nghiêm trọng nhưng vẫn ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người bệnh. Các tác dụng phụ thường gặp nhất khi sử dụng thuốc ARV bao gồm:

• Phát ban, mẩn ngứa ngoài da.
• Cơ thể mệt mỏi.
• Ngủ không ngon, mất ngủ.
• Rối loạn đường ruột, tiêu chảy.
• Đau đầu.
• Đau nhức cơ thể.
• Đau dạ dày.
• Tăng men gan.
• Loãng xương.

Khi cảm thấy tác dụng phụ không thuyên giảm sau một thời gian dùng thuốc, người bệnh cần liên hệ với bác sĩ. Nhằm khắc phục hoặc thay đổi phác đồ điều trị phù hợp hơn.

Tác dụng phụ hiếm gặp

Bên cạnh một số tác dụng phụ thường gặp, số ít người bệnh còn gặp phải tác dụng phụ hiếm gặp hơn. Chẳng hạn như:

• Lo âu, trầm cảm.
• Đau nhức cơ và các khớp.
• Giảm cân đột ngột, chán ăn.
• Kali trong máu hạ thấp.
• Gan nhiễm mỡ.
• Bạch cầu trong máu giảm.
• Đau dây thần ở vị trí ngoại biên.

Lưu ý khi sử dụng thuốc ARV

Phần cuối cùng của bài viết về chủ đề ARV là gì, GALANT xin đề cập một vài lưu ý trong quá trình sử dụng thuốc. Khi dùng thuốc ARV, người bệnh cần lưu ý những điều quan trọng dưới đây.

• Tuyệt đối tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
• Không tự ý mua và sử dụng thuốc nếu không có kê đơn, thăm khám cụ thể.
• Hạn chế đồ ăn cay nóng, mỡ động vật, đồ uống có ga và có cồn, thực phẩm lên men.
• Khi gặp phải tác dụng phụ nghiêm trọng, người bệnh cần liên hệ với bác sĩ.
• Thuốc ARV phải uống đúng lịch nhưng không quá lần 2 / ngày.

Lời kết

Thuốc ARV lần đầu tiên được đưa vào điều trị từ năm 1987. Nhóm thuốc ARV ngay sau đó đã trở thành công cụ hữu hiệu ngăn chặn sự lây lan HIV ra cộng đồng, kéo dài sự sống cho người nhiễm HIV trên toàn cầu. Hi vọng chia sẻ trên tay của GALANT đã giúp mọi người định nghĩa một cách chính xác ARV là gì!

Chương trình được sự tài trợ bởi trung tâm LIFE do công ty cổ phần Greenbiz thực hiện: #LIFEcentre #GreenBiz #Galantu