Góc tìm hiểu: Test nhanh HIV có dương tính giả không?

Dương tính giả là hiện tượng có thể xảy ra khi chúng ta tiến hành xét nghiệm HIV. Trong quá trình triển khai một kỹ thuật xét nghiệm mới đặc biệt là các xét nghiệm định tính và bán định lượng thì người quản lý Phòng xét nghiệm sẽ thường quan tâm đến các chỉ số đó là: Độ nhạy và độ đặc hiệu của Phương pháp xét nghiệm. Đây là 2 tiêu chỉ ảnh hưởng đến việc Dương tính giả và âm tính giả. Cùng tìm hiểu xem test nhanh HIV có dương tính giả không để có phương án phù hợp nhé.

Test nhanh HIV là gì?

Việc xét nghiệm HIV thường được thực hiện thông qua phương pháp xét nghiệm ELISA (xét nghiệm miễn dịch hấp thụ liên kết với enzyme). Khi tiến hành xét nghiệm này, chúng ta có thể phát hiện và đo được chính xác nồng độ của các kháng thể kháng HIV trong máu. Kết quả xét nghiệm cũng sẽ chính xác tới 99%.

Tuy nhiên, để rút ngắn thời gian xét nghiệm HIV, chúng ta có thể sử dụng phương pháp xét nghiệm nhanh bằng việc lấy mẫu máu chích từ ngón tay của người nghi nhiễm bệnh. Đưa máu vào một dụng cụ test có sẵn và đợi 30 phút để nhận kết quả.

Đối với phương pháp test nhanh, trong nhiều trường hợp có thể sẽ cho kết quả không chính xác dẫn đến hiện tượng âm tính hoặc dương tính giả. Muốn có kết quả chính xác hơn, sau khi test nhanh, chúng ta vẫn cần phải được lấy máu từ tĩnh mạch và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Độ nhạy và độ đặc hiệu là gì?

Để biết rõ về dương tính giả và âm tính giả hãy cùng tìm hiểu về độ nhạy và độ đặc hiệu quả xét nghiệm. Về độ nhạy của một xét nghiệm đó là tỷ lệ mà những trường hợp thực sự có bệnh HIV và khi xét nghiệm có kết quả dương tính trong toàn bộ các trường hợp có bệnh. Công thức để có thể tính toán được độ nhạy như sau:

Độ nhạy = Số dương tính thật/(số dương tính thật + số âm tính giả)

Độ đặc hiệu của một xét nghiệm được hiểu là tỷ lệ những trường hợp thực sự không có bệnh và có kết quả xét nghiệm âm tính trong toàn bộ các trường hợp không bị bệnh. Công thức tính độ đặc hiệu của xét nghiệm như sau:

Độ đặc hiệu = Số trường hợp âm tính thật/ (số trường hợp âm tính thật + số trường hợp dương tính giả)

Dương tính giả và âm tính giả

Đi cùng với độ nhạy và độ đặc hiệu là khái niệm dương tính và âm tính giả khi xét nghiệm. Các khái niệm này có nghĩa như sau:

• Dương tính giả là việc xét nghiệm cho kết quả Dương tính nhưng thực tế thì người đi kiểm tra không có bệnh.
• Âm tính giả là việc bạn đi xét nghiệm cho kết quả Âm tính trong khi thực tế thì người đó có bệnh.

Như vậy, âm tính giả hay dương tính giả là kết quả xét nghiệm không chính xác về tình trạng bệnh của người đi xét nghiệm. Và khi người bệnh lo lắng không biết test nhanh HIV có dương tính giả không hay không thì câu trả lời dành cho bạn là có.

Vì sao có hiện tượng dương tính/âm tính giả?

Có nhiều nguyên nhân dương tính giả HIV đối với những người không mắc bệnh nhưng lại cho kết quả có bệnh. Cụ thể là:

Khai thác tiền sử bệnh không chính xác

Khi tiến hành khám bệnh cho bệnh nhân, bác sĩ bắt buộc phải khai thác tiền sử để đưa ra tư vấn trước xét nghiệm một cách chính xác. Người bệnh cũng cần phải tuân thủ theo đúng quá trình lấy mẫu xét nghiệm. Nếu quá trình khai thác này không được tuân thủ sẽ dẫn đến sai lệch kết quả vì có 1 số yếu tố gây nhiễu.

Thời điểm lấy mẫu xét nghiệm

Thời điểm lấy mẫu máu và cơ địa/tình trạng người bệnh khi thực hiện lấy mẫu cũng vô cùng quan trọng. Đối với việc xét nghiệm HIV, nếu bạn thực hiện trong giai đoạn cửa sổ thì việc cho kết quả âm tính giả khá cao. Lý do là vì cơ thể người làm xét nghiệm lúc này đã nhiễm virus HIV nhưng cơ thể lại chưa kịp tạo ra kháng thể để chống lại virus HIV.

Ngược lại, một số ít trường hợp lại cho kết quả dương tính giả. Điều này có nghĩa là thực tế chúng ta không có bệnh nhưng lại nhận được kết quả dương tính. Nguyên nhân là vì xảy ra nhầm lẫn trong quá trình xét nghiệm. Cũng có thể là do người bệnh đang mắc các bệnh như xơ gan, suy gan, lao…. khi xét nghiệm. Một nguyên nhân khác cũng khá phổ biến đó là do người bệnh đang dùng một số loại thuốc làm ảnh hưởng tới khả năng nhận diện kháng thể HIV khi xét nghiệm.

Ngoài ra còn một vài nguyên nhân khác dẫn đến hiện tượng dương tính giả đó là:

• Kỹ thuật viên thực hiện sai thao tác (chuẩn bị mẫu sai, đọc nhầm kết quả)
• Nhiễm Epstein-Barr virus (EBV)
• Có thai
• Đang sử dụng globulin miễn dịch
• Tăng bilirubin máu
• Một vài bệnh tự miễn
• Mới chích vaccine gần đây (ví dụ vaccine influenza)

Làm thế nào phát hiện Dương tính giả và âm tính giả và cách khắc phục

Muốn biết kết quả test nhanh HIV có dương tính giả không chúng ta có thể phát hiện thông qua nhiều cách khác nhau. Để đảm bảo tính chính xác thì trong quá trình lấy mẫu lâm sàng cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Kiểm tra/đối chiếu với tiền sử, bệnh sử cũng như triệu chứng lâm sàng của người bệnh để xem kết quả này liệu có phù hợp với kết quả hay không. Bác sĩ sẽ có sự biện luận kết quả xét nghiệm.
• Nếu như cảm thấy kết quả không phù hợp thì khả năng cao là chúng ta đang nhận kết quả âm tính giả hoặc dương tính giả.

Trong trường hợp này, Bác sĩ lâm sàng sẽ trao đổi với khoa xét nghiệm để kiểm tra lại kết quả. Đồng thời phân tích nguyên nhân và nếu cần sẽ xét nghiệm lại cho người bệnh. Đối với người nhiễm HIV, khi bác sĩ cảm thấy không chắc chắn với kết quả xét nghiệm thì sẽ được yêu cầu kiểm tra lại sau khoảng 1-3 tháng.

Bên cạnh đó, các phòng khám hiện nay cũng cần phải quan tâm đến việc bảo dưỡng/bảo trì/hiệu chuẩn thường xuyên theo quy định. Từ đó, cho kết quả xét nghiệm chính xác và không còn lo lắng đến việc test nhanh HIV có dương tính giả không.

Ngoài ra, người bệnh khi muốn làm xét nghiệm HIV cũng cần phải chọn bệnh viện, phòng khám uy tín. Tốt nhất là nên có sự tìm hiểu trước về độ chính xác của xét nghiệm trước khi lựa chọn.

Luôn tuân theo chỉ dẫn của bác sĩ trước khi tiến hành xét nghiệm. Có như vậy thì mới có được nhận định và kết quả một cách chính xác.

Phòng khám đa khoa Galant – địa chỉ đáng tin cậy dành cho bạn

Ra đời từ năm 2017, cho đến thời điểm hiện tại, Galant đã hỗ trợ điều trị hơn hơn 2000 khách hàng. Phòng khám nổi tiếng là mô hình chăm sóc sức khỏe cộng đồng bền vững nhờ vào sự hợp tác đầu tư của các tổ chức dựa vào cộng đồng (CBO) G3VN, AloBoy, Sắc Màu Cuộc Sống, Nụ Cười và Vượt Sóng.

Đây còn là điểm đến điểm đến nổi tiếng dành cho cộng đồng những người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT). Những ai đang nghi ngờ nhiễm HIV cũng không nên bỏ qua địa chỉ này. GALANT luôn sẵn sàng chào đón các khách hàng đến thăm khám với sự thân thiện, trách nhiệm, tận tình và thấu cảm nhất. Mọi thông tin đều sẽ được bảo mật hoàn toàn. Chi phí cạnh tranh phù hợp với mọi đối tượng khách hàng.

Trên đây là những thông tin cơ bản có liên quan đến việc test nhanh HIV có dương tính giả không mà người phơi nhiễm HIV cần phải nắm được. Để yên tâm hơn, hãy truy cập vào địa chỉ https://dieutrihiv.com/ và tìm hiểu thêm các thông tin cần thiết nhé.

Chương trình được sự tài trợ bởi trung tâm LIFE do công ty cổ phần Greenbiz thực hiện: #LIFEcentre #GreenBiz #Galant