Tác dụng của thuốc ARV là gì? Lưu ý cần biết khi sử dụng

Cho đến nay khoa học vẫn chưa thể tìm ra phương thuốc hữu hiệu điều trị triệt để căn bệnh HIV / AIDS. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có khả năng kéo dài sự sống bằng cách sử dụng một số loại thuốc kháng như ARV. Vậy tác dụng của thuốc ARV là gì? Khi nào cần sử dụng loại thuốc này?

Thuốc ARV có tác dụng gì?

Nếu vẫn băn khoăn không biết có nên sử dụng thuốc ARV hay không có nghĩa người bệnh chưa thực sự hiểu rõ thuốc ARV có tác dụng gì.

Ngăn chặn sự nhân lên của virus HIV

ARV là loại thuốc kháng virus HIV. Tác dụng chính của loại loại thuốc này là ngăn chặn sự nhân lên của virus HIV. Đồng thời, duy trì hàm lượng virus trong máu ở mức tối thiểu.

Vậy nên khi người bệnh nhiễm HIV dù phải đối mặt với nguy cơ hệ miễn dịch bị suy yếu nhưng hàm lượng virus ở mức thấp sẽ tạm ngăn chặn quá trình này lại. Phần lớn người sử dụng thuốc thuốc ARV có sức khỏe tốt. Họ vẫn làm việc, sinh sống bình thường.

Hạn chế lây nhiễm cho người khác qua đường tình dục

Giới khoa học đã chứng minh rằng người bệnh nhiễm HIV điều trị bằng thuốc ARV có thể hạn chế nguy cơ lây nhiễm cho người khác qua đường tình dục. Như vậy, người bệnh không chỉ kéo dài được sự sống mà còn giảm nguy cơ lây bệnh đến người khác.

Cụ thể theo nghiên cứu của WHO, các loại thuốc kháng virus HIV như ARV có khả năng giảm nguy cơ lây nhiễm qua đường tình dục tới hơn 90%. Vì thế đối với nhóm người có nguy cơ phơi nhiễm HIV cho người khác, ARV được xem như cứu cánh cho cả chính người bệnh và những người xung quanh

Phòng ngừa lây nhiễm cho đối tượng có nguy cơ cao

Các loại thuốc ARV có thể sử dụng cho đối tượng chưa nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao lây nhiễm. Chẳng hạn như người quan hệ tình dục, tiếp xúc với máu của người đã bị nhiễm. Trong trường hợp này, ARV đóng vai trò như biện pháp phòng phơi nhiễm, chủ động phòng ngừa trước khi bị lây nhiễm.

Khi nào cần dùng thuốc ARV?

Nếu đã hiểu rõ thuốc ARV có tác dụng gì, chắc hẳn không ít người bệnh sẵn sàng tự đi mua và sử dụng. Thế nhưng, điều trị bằng thuốc kháng virus HIV phải tuân thủ chặt chẽ theo chỉ định nhân viên y tế. Theo đó dựa vào số lượng tế bào CD4 cùng với từng giai đoạn cụ thể, bác sĩ trực tiếp điều trị sẽ hướng dẫn cụ thể cho người bệnh.

• Giai đoạn 1-2 lâm sàng: Lúc này, lượng tế bào CD4 vẫn thấp hơn ngưỡng 250 TB/mm3. Trường hợp không làm xét nghiệm hàm lượng tế bào, thuốc ARV thường được chỉ định người bệnh sử dụng khi bước sang giai đoạn 3-4 lâm sàng.
• Giai đoạn 3 lâm sàng: Người bệnh bắt đầu có dấu hiệu giảm cân (hơn 10% tổng khối lượng) đột ngột, không rõ nguyên nhân. Kèm theo đó là biểu hiện tiêu chảy, lên cơn sốt khéo tay hơn một tháng. Lượng tế bào CD4 mặc dù đã tăng nhưng chưa vượt quá 350 TB/mm3.
• Giai đoạn 4 lâm sàng: Ngoài biểu hiện tập trong giai đoạn 3 thì người bệnh còn bắt đầu bị viêm phổi, viêm nhiễm cơ quan sinh dục, nhiễm Herpes mãn tính tại vùng môi miệng,.. Khi đó, người bệnh phải dùng ARV mà không cần phải kiểm tra lượng tế bào CD4.

Một số tác dụng phụ của thuốc ARV

Giống như hầu hết các loại thuốc khác, thuốc ARV cũng gây ra một vài tác dụng không mong muốn đến người dùng. Trong quá trình tìm hiểu thuốc ARV có tác dụng gì, bạn nên chú ý điều này.

• Nôn ói: Đây là biểu khá thường gặp ở người bệnh dùng thuốc ARV. Để giảm bớt tác dụng phụ này, người bệnh nên uống thêm thuốc chống nôn trước khi dùng thuốc ARV khoảng 30 phút.
• Tiêu chảy: Ngoài biểu hiện nôn ói, người dùng thuốc kháng virus HIV còn thường xuyên bị tiêu chảy. Dùng oresol bù nước là cách đơn giản nhất để làm giảm triệu chứng. Tuy nhiên nếu tình trạng tiêu chảy ở mức nặng hơn, người bệnh phải truyền dịch hoặc dùng thêm thuốc chống tiêu chảy.
• Đau đầu: Nếu bị đau đầu khi dùng thuốc ARV, người bệnh có thể dùng thêm thuốc giảm đau như Paracetamol.
• Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng: Triệu chứng này cần đặc biệt theo dõi. Nếu như thường xuyên bị đau đầu mỗi khi dùng thuốc kháng virus, người bệnh cần đến khám tại cơ sở y tế. Trong một số trường hợp, người bệnh sẽ phải chuyển qua phác đồ điều trị HIV khác.
• Nổi mẩn đỏ, ngứa ngoài da: Giống như phần lớn thuốc điều trị HIV / AIDS khác, thuốc kháng virus thường gây dị ứng nhẹ. Nếu tình trạng dị ứng chỉ ở mức độ nhẹ, thuốc kháng sinh histamin có khả năng khắc phục tốt. Trường hợp dị ứng nặng, tốt nhất bệnh nhân hãy dừng sử dụng thuốc và đến khám tại trung tâm y tế.
• Thiếu máu: Một vài loại thuốc kháng virus sẽ ức chế tủy xương, làm sản sinh hồng cầu thấp hơn bình thường. Từ đó dẫn đến tính mạng thiếu máu. Với tình trạng này, người bệnh nên đường thêm vitamin B12, sắt, folic và các loại thực phẩm có khả năng tạo máu.
• Mất ngủ, hay mơ ngủ: Tình trạng mất ngủ thường xuất hiện ở thời gian đầu khi dùng thuốc. Sử dụng thuốc an thần sẽ giúp người bệnh dễ ngủ hơn.
• Bệnh lý thần kinh ngoại vi: Đau nhức các chi, tê bì,.. Là các biểu hiện của bệnh lý thần kinh ngoại vi khi dùng thuốc ARV từ tháng thứ 6. Trong trường hợp này, người bệnh thường được bác sĩ kê thêm vitamin B hoặc đổi thuốc.

Lưu ý trong quá trình sử dụng thuốc ARV

Trong quá trình sử dụng thuốc ARV, tất cả người bệnh cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Loại thuốc kháng virus này phải dùng đúng liều lượng, đúng thời điểm, đều đặn mỗi ngày.

Dùng đúng liều lượng

Trong đó, những loại thuốc uống 2 lần / ngày, người bệnh phải dùng cách nhau đúng 12 tiếng. Còn với loại thuốc uống 3 lần / ngày, mỗi lần dùng thuốc và cách nhau 8 giờ.

Thuốc ARV đôi khi sẽ gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Nếu tác dụng phụ không giảm bớt, người bệnh nên tạm ngừng dùng thuốc và đến khám tại cơ sở y tế. Bởi không phải loại thuốc ARV nào cũng hợp với tất cả người bệnh.

Không tự ý mua thuốc ARV không kê đơn

ARV là loại thuốc trị theo đơn theo chỉ định của bác sĩ. Hiện nay, loại thuốc này không bán cho người không thuộc đối tượng của chương trình PrEP (thuốc chứa Tenofovir). Vì thế trước khi dùng thuốc, người bệnh cần thăm khám tại cơ sở y tế và mua thuốc theo đơn chỉ định cụ thể.

Thuốc ARV bán ở đâu?

Không ít người bệnh vẫn còn thắc mắc thuốc ARV mua ở đâu. Như đã đề cập, đây là loại thuốc kê theo đơn. Thông thường, những loại thuốc này sẽ được phát cho người bệnh tại cơ sở y tế tuyến trung ương hoặc tuyến tỉnh.

GALANT và chương trình PrEP miễn phí

Trường hợp có đơn thuốc của bác sĩ điều trị tại cơ sở tuyến tỉnh tuyến trung ương, người nhà và người bệnh có thể mua tại hệ thống hiệu thuốc / phòng khám hoạt động giới thiệu bếp của Bộ Y tế. Chẳng hạn như GALANT – phòng khám chăm sóc sức khỏe vì cộng đồng hàng đầu tại Việt Nam.

Kết luận

Các loại thuốc ARV có tác dụng chính là ngăn chặn quá trình nhân lên của virus HIV. Chúng thường được chỉ định dùng cho người đã nhiễm hoặc có nguy cơ phơi nhiễm HIV, hỗ trợ kéo dài sự sống cho người bệnh. Đồng thời khi làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua đường tình dục. Hy vọng tổng hợp kiến thức của GALANT đã giúp bạn hiểu rõ thuốc ARV có tác dụng gì!

Chương trình được sự tài trợ bởi trung tâm LIFE do công ty cổ phần Greenbiz thực hiện: #LIFEcentre #GreenBiz #Galant